Być nastolatkiem w Szwecji

Zastanawialiście się kiedyś, jakie prawa mają Wasze dzieci i jak to się zmienia z wiekiem? Co właściwie wolno 13-to, 15-to, 17-to latkowi? Szczerze mówiąc ja nigdy wcześniej się nad tym nie zastanawiałam i nie mam pojęcia jak to wygląda w Polsce (a chętnie się dowiem, więc dajcie znać jeżeli macie jakieś źródła), ale kiedy Gabi skończyła w lutym 13 lat i oficjalnie stała się nastolatkiem (w Szwecji końcówka „-naście” pojawia się w liczebnikach dopiero wtedy, tak jak w języku angielskim) pewne prawa się zmieniły, więc zaczęłam więcej czytać na ten temat. Moim źródłem informacji jest strona Mina rättigheter Åldersväljaren – Mina rättigheter, czyli zbiór Praw Dzieci w Szwecji.

12 LAT

Gabi co prawda skończyła 13, ale już w wieku 12 lat dziecko nabywa ciekawe prawa. Np dziecka w tym wieku nie można już adoptować, jeżeli samo nie zgłosi takiej woli. Tak samo, nie można zmienić mu nazwiska bez jego zgody.

13 LAT

To wiek, w którym oficjalnie wolno zacząć korzystać z mediów socjalnych. Wiadomo, że już młodsze dzieci nie raz mają konta na Instagramie czy Facebooku, ale oficjalnie jest to łamanie prawa (jak zapewne w wielu innych krajach). Nam się udało i oprócz snapchata, Gabi do tej pory nie miała innych SM.

W wieku 13 lat można oficjalnie zacząć pracować, pod warunkiem, że będzie to lekka praca i nie przeszkodzi w nauce w szkole. Przykładem takiej pracy może być np. rozwożenie gazet.

Kiedy nasze dziecko kończy 13 lat my rodzice tracimy dostęp do jego kartototeki medycznej. Co ciekawe, dziecko nie ma do niej dostępu zanim nie ukończy 16 lat, więc mamy fantastyczny paradoks, gdzie przez 3 lata nie mamy dostępu do ważnych informacji. Teoretycznie możemy poprosić o wyciąg z kartoteki, ale nie mamy do niej dostępu online.

W wieku 13 lat dziecko może samo umówić się do lekarza i poprosić o przedłużenie recepty.

Co ciekawe, w Szwecji jest również ograniczenie wstępu na zorganizowane imprezy, typu koncerty, dla dzieci poniżej 13 lat. Ma to związek z poziomem hałasu na takich imprezach, który jest szkodliwy dla dzieci (ale już w sąsiedniej Danii nie ma takich obostrzeń, więc zawsze możemy pojechać na koncert do Kopenhagi).

15 LAT

To wiek, od którego dzieci mogą być już ukarane za popełnione przestępstwa. Mogą jeździć na motorowerze (po zdobyciu odpowiedniego prawa jazdy). Mogą jeździć na rowerze bez kasku oraz oglądać w kinie filmy dla dorosłych. Ciekawostką jest, że prawo reguluje nawet, że od tego wieku wolno podwozić na rowerze bądź motorowerze ekstra pasażera (na bagażniku), który ma mniej niż 10 lat 🙂

15 lat, to też tzw wiek przyzwolenia, co oznacza, że nie wolno uprawiać seksu z osobą poniżej tego wieku. No chyba, że oboje mają mniej niż 15 lat i tego chcą – wtedy to jest ok. Pozwólcie, że pozostawię to bez komentarza. Ponieważ od 13 roku życia dzieci mają dostęp do służby zdrowia bez rodziców, oznacza to również, że mają dostęp do antykoncepcji na receptę i my nie musimy być o tym poinformowani.

16 LAT

Wraz ze skończeniem 9 klasy kończy się obowiązek szkolny. Można wtedy rozpocząć normalną pracę w pełnym wymiarze godzin. Można założyć własną firmę oraz decydować o swoich pieniądzach (tych które się samemu zarobiło). Rodzice przestają otrzymywać tzw „barnbidrag” (czyli kasę na dziecko od państwa), ale jeżeli dziecko dalej się uczy, to ono dostaje „studiebidrag” (ta sama kasa tylko na inne konto).

W wieku 16 lat można zrobić prawo jażdy na traktor, lekki motor oraz zacząć naukę prowadzenia samochodu (ale prawo jazdy dopiero po 18!).

To też wiek, od którego można zostać powołanym do obrony narodowej w ramach obrony cywilnej (nie martwcie się, nikt nie wysyła dzieci na front).

16-latki dostają dostęp do swoich kartotek medycznych, a rodzice tracą jakiekolwiek prawa w tej kwestii.

18 LAT

No i w końcu dotarliśmy do osiągnięcia pełnoletności i wieku, w którym można brać ślub, głosować, zrobić prawo jazdy, kupić papierosy i snus (to słynne szwedzkie świństwo, którym raczy się prezydent Polski). W tym wieku można też kupić alkohol w restauracji oraz piwo w sklepie. Alkohol powyżej 3,5% w sklepie można kupić dopiero w wieku 21 lat!

W wieku 18 można też zostać powołanym do służby wojskowej. Co ciekawe, w Szwecji oficjalnie obowiązek alimentacyjny rodziców wygasa w 18-te urodziny dziecka (czyli nie musimy już dziecka utrzymywać). W sytuacji, kiedy młody człowiek dalej się uczy, obowiązek ten jest przedłużony do ukończenia szkoły średniej bądź 21 lat.